Historia Ochotniczej Straży Pożarnej w Złotowie  

Pierwsze wzmianki o zakładaniu w mieście Straży Pożarnej w różnych zapisach historycznych przypadają na rok 1885. Jednak stu procentowym odzwierciedleniem zawiązanego stowarzyszenia jest 8 stycznia 1879 roku, gdzie za przykładem Krajny i powstających na jej ziemiach zorganizowanych stowarzyszeń powstaje Straż Pożarna w Złotowie. Powstającej organizacji patronowali wówczas starosta złotowski i burmistrz miasta, a jednym z założycieli był Żyd mistrz szklarski Filip Falkenstaein. W skład jej pierwszych członków wchodzą mieszkańcy miasta bez względu na narodowość i wyznanie. Są w śród nich Niemcy, Polacy i Żydzi. Na ogłoszony apel komitetu założycielskiego do mieszkańców miasta, akces przynależności do nowo zawiązywanej organizacji składa 100 ochotników. Pierwszym komendantem złotowskiej straży pożarnej został właściciel hotelu Seelert. Działalność nowo powołanej organizacji należało zawrzeć w jakieś ramy i tak już 18 lutego 1879 roku uchwalono pierwszy statut oraz pozyskano nowy sprzęt w postaci sikawki. Nowa działająca formacja miasta Złotowa od roku 1883 dysponowała już własnym sztandarem oraz była już w pełni i jednolicie umundurowana. W 1929 roku zarządzający jednostką złotowskiej straży członkowie zorganizowali i przeprowadzili obchody jubileuszowe 50-lecia istnienia. Poprzez różne koleje losu, których niewątpliwie najtrudniejszym okresem była druga wojna światowa. W mieście  tuż  przed bezpośrednim jej rozpoczęciem  powstawały nowe organizacje strażackie, takie jak ”Związek Obrony Przeciwlotniczej”, który przygotowywał mieszkańców Złotowa do warunków wojny powietrznej. Ponadto w czasie trwania wojny powołano obowiązkową służbę przeciwogniową. Wówczas mimo braku walk bezpośrednio w mieście przemieszczające się na front wojska nie oszczędzały naszego miasta. Ostatecznie pod koniec  wojny nie byłoorganizacji zdolnej przeciwstawić się żywiołowi ognia. Ale już w marcu 1945 roku zebrała się grupa ludzi zdających sobie sprawę, że bez straży miasto nie może istnieć. Jedną z pierwszych akcji była obrona drukarni złotowskiej nie przed ogniem, ale przed dewastacją. Ówczesny komitet założycielski znany jest nam obecnie tylko z paru nazwisk takich jak: Teodor Sypniewski, Franciszek Banach, Piotr Grochowski, Franciszek Hodera, Jan Szopieraj, Stanisław Wiączek, Marceli Werra. Była to mała grupa ludzi, ale mimo to w kwietniu 1945 roku został wybrany nowy zarząd, którego Prezesem został Teodor Sypniewski, zastępcą - Marceli Werra, Naczelnikiem - Jan Pawlak, jego zastępcą - Jan Nocny, Sekretarzem - Piotr Grochowski, a Gospodarzem -  Franciszek Wichrowski. Początki działalności powojennej nowo zawiązanej formacji nie były podparte obecnie obowiązującymi statutami, gdyż nie było wówczas żadnych uregulowań prawnych w tej materii.  W 1946 roku ówczesny burmistrz miasta Złotowa Jan Kocik wydał pierwszy regulamin „O zapobieganiu i tłumieniu pożarów i innych klęsk żywiołowych”. Członkowie straży pożarnej brali czynny udział we wszelakich uroczystościach organizowanych przez starostę, burmistrza miasta, a także poprzez nawiązanie do tradycji chrześcijańskich brali udział w uroczystościach kościelnych. W 1946 roku powołany został komendant techniczny Straży Pożarnej w Złotowie - Adolf Pieprzak. W 1947 roku wybrano nowy zarząd w składzie: Prezes – Stanisław Tomczyk, Naczelnik – Edward Pierzyński, Sekretarz – Bielski, Skarbnik Franciszek Hodera. Od 1948 roku zaczyna się proces upadku ideałów obywatelskich i patriotycznych. Upaństwowienie życia społecznego wywołało osłabienie więzi i działalności społecznej, co widoczne jest też w udziale Ochotniczych Strażach Pożarnych.  

1 października 1960 roku powojenna OSP otrzymała swój pierwszy sztandar. I choć różne były losy organizacji przez następne kilkadziesiąt lat – to na ochotnikach cały czas spoczywał ciężar walki z pożarami w mieście, a później i powiecie. Podejmowane działania w walce z „czerwonym kurem” nie należały do rzadkości w tych czasach. Choć początkowo powołano „Pogotowie pożarowe”, – czyli zaczątek zawodowej straży, następnie Komendę Powiatową Straży Pożarnych czy ponownie Komendę Rejonową Straży Pożarnych, to w Złotowie, aż do 1992 roku nie było naprawdę zawodowej straży pożarnej. Duża odpowiedzialność za ochronę przeciwpożarową w mieście, złożona na ręce społeczników z OSP, spowodowała na początku lat osiemdziesiątych ostry kryzys tej organizacji. Pierwsze symptomy kryzysu organizacyjnego przypadają na końcówkę lat siedemdziesiątych. W codziennej działalności, jak i podczas podejmowanych działań gaśniczych brakowało poświęcenia i ofiarności w ratowaniu mienia ludzkiego i zarządzania jednostką. Powołano nawet zarząd komisaryczny. Włodarze miejscy również nie przejawiali zainteresowania ochrona przeciwpożarową w mieście. Dopiero rok 1981 przyniósł znaczną poprawę działalności druhów jednostki OSP. Należy w historii jednostki tego okresu pochylić czoła dla rodziny Macanko (ojciec i trzech synów), których pełna determinacja działania i pełne oddanie człowieka społecznika doprowadziło funkcjonowanie złotowskiego pożarnictwa na piedestał najlepszego najbardziej wyszkolonego stowarzyszenia działającego na rzecz ochrony przeciwpożarowej nie tylko w mieście Złotów, ale na całym powiecie złotowskim. To On św. Pamięci Prezes Kazimierz Macanko, wprowadził nowego ducha w struktury stowarzyszenia. Cześć mu i chwała!

Działania swe ukierunkowano na młodzież w celu zapobieżenia w przyszłości podobnych sytuacji. Powołano dwie Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze zrzeszające 30 członków, które pracowały pod przewodnictwem Dh Tadeusza Lewandowskiego. Organizowano dla nich obozy szkoleniowe, turnieje wiedzy pożarniczej.

Jednostka może poszczycić się również Klubem Honorowych Dawców Krwi, który z duży rozmachem rozpoczął swą działalność od 1985 roku, zrzeszając 32 członków, którzy w okresie jego istnienia oddali niespełna 100l krwi.

Kiedy w roku 1992 powstała Państwowa Straż Pożarna, a w Złotowie powołano Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą Państwowej Straży Pożarnej, zadania i działania ochotników uległy diametralnej zmianie. To większość ochotników z OSP dała początek PSP, to członkowie OSP stali się pierwszymi funkcjonariuszami państwowego podmiotu ratowniczego, to z rodzin ochotniczej braci strażackiej wywodzili się najczęściej synowie, którzy wstępowali na służbę w PSP, wynikało to z głębokich tradycji przekazywanych z ojca na syna, z pradziada na dziada.

Tak wielkie lata tradycji nie pozwoliły na zanik działalności OSP w Złotowie –choć były trudne momenty w historii – nawet próby samorozwiązania się w latach 90-tych. Znaleźliśmy inne formy działania zgodne z naszym statutem – nasi pradziadowie doskonale zresztą przewidzieli rolę naszej organizacji, jako nie tylko jednostki ratowniczej, ale także organizacji szerzącej kulturę, sprawność fizyczną, samopomoc – czy też inne formy inicjatyw obywatelskich. Ochotnicza Straż Pożarna w Złotowie przezwyciężyła trudny okres, kiedy zakończyła się dla niej typowa do dziś dla innych jednostek działalność operacyjna i choć złotowscy ochotnicy nie gaszą pożarów, to mimo wszystko są nimi nadal na nieco odmiennej niwie, ale wciąż mieszczącej się w zapisach statutu stowarzyszenia, jakim jest OSP. Dzisiejsze działania OSP w Złotowie koncentrują się na działalności kulturalnej, ale także na innych formach działania strażackiego, a mianowicie na ratownictwie wodnym. W roku 2007 utworzono grupę płetwonurków i choć daleka jeszcze droga do w pełni profesjonalnego ratownictwa w tym zakresie, to wyszkolenie i wyposażenie oraz umiejętności płetwonurków klasyfikują grupę od dwóch lat na pierwszym miejscu w Wielkopolsce w zawodach sprawnościowych strażaków płetwonurków. W ubiegłym roku grupa reprezentowała województwo wielkopolskie na mistrzostwach Polski w wyżej opisywanych zawodach. Wracając do przytaczanej wyżej działalności kulturalnej należy wspomnieć, iż od ponad 5-ciu lat działa reaktywowana Orkiestra Dęta, która na stałe już się wpisała w kalendarz imprez organizowanych przez samorząd miasta Złotowa, Starostwa i innych organizacji działających w mieście. Występy orkiestry uświetnia grupa młodziutkich marżonetek ze Złotowskiego Ogniska Pracy Pozaszkolnej.

Nasza działalność spotyka się z poparciem i pomocą władz samorządowych na szczeblu gminnym i powiatowym, poparciem  naszych sympatyków, przyjaciół, sponsorów, za którą przy tej okazji serdecznie dziękujemy i obiecujemy, że uczynimy wszystko, aby nasza działalność była nadal zapisywana na kartach historii przez następne długie lata.

 Zarząd Ochotniczej Straży  Pożarnej w Złotowie

 Powyższe opracowanie sporządzono na podstawie:

- wydawnictwa okolicznościowego Muzeum Regionalnego w Złotowie

  z okazji otwarcia działu poświęconego  historii pożarnictwa na Ziemi Pilskiej,

  ( listopad 1982 r.)

- broszury wydanej z okazji jubileuszu 110–lecia powstania OSP w Złotowie

  (maj 1989 r.)

- książki pracy, protokólarz zebrań, książka sekretarza Zarządu stowarzyszenia

   Ochotniczej Straży Pożarnej w Złotowie

- opracowania własnego z okazji obchodów 130–lecia istnienia

  stowarzyszenia pod nazwą Ochotnicza Straż Pożarna w Złotowie.

  ( wrzesień 2009 r.)